Zaginął niebezpieczny defektoskop z substancją promieniotwórczą. W krakowskiej Nowej Hucie trwają poszukiwania

Dość niecodzienna sytuacja ma miejsce w dzielnicy Krakowa, Nowej Hucie. Jak informuje Małopolski Urząd Wojewódzki, w nocy z 21 na 22 marca z terenu prowadzonych tam robót drogowych przy trasie S7 zniknął specjalistyczny osprzęt gammagraficzny, tzw. defektoskop. Urządzenie może być niebezpieczne, więc o zdarzeniu niezwłocznie zostały powiadomione służby i Państwowa Agencja Atomistyki.

Czym jest defektoskop izotopowy?

Na razie nie wiadomo, co dokładnie zaszło w miejscu zdarzenia, więc jedynie można przyjąć, że urządzenie zaginęło, co zauważyła firma remontowa i zgłosiła. Na miejscu pojawiły się specjalistyczne służby do wykrywania zagrożeń chemicznych i radiologicznych, w tym także pojazd Mobilab (ciężki pojazd rozpoznawczo-pomiarowy do wykrywania skażeń).

Gammamat SE waży ok 7 kg i mierzy 30 cm długości. Źródło: BNDT

Jeśli ktokolwiek znajdzie urządzenie widoczne powyżej, proszony jest o zgłoszenie tego faktu pod numerem 112 lub do Centrum Zarzadzania Kryzysowego (tel.: 987 lub 123 921 300). Defektoskopu pod żadnym pozorem nie należy otwierać, ani tym bardziej przecinać! W środku znajduje się próbka niestabilnego izotopu selen-75 o wysokiej radioaktywności. Póki co, nadal trwają poszukiwania, także na skupach złomu w okolicy – warto obserwować społecznościowe kanały tematyczne, jak np. napromieniowani.pl.

Defektoskop to model Gammamat SE, czyli ręczny aparat gammagraficzny. Urządzenie takie jest w uproszczeniu pojemnikiem do bezpiecznego przechowywania izotopu promieniotwórczego. Służy ono do wykrywania defektów w spawach rur i płyt stalowych. Dzięki emisji promieniowania gamma o wysokiej energii, można uzyskać obraz jakości powierzchni stalowych na specjalnej kliszy. W tym celu wyprowadza się materiał izotopowy z pojemnika (poprzez przewód prowadzący), lub otwiera specjalne okienko, obracając umieszczoną w środku tubę. Ze względu na bezpieczeństwo operatora, obie te czynności wykonuje się z reguły z pewnej odległości (kilka, lub kilkanaście metrów), korzystając ze sterowania radiowego lub przewodów kontrolnych.

Selen-75 obecny we wnętrzu, posiada okres połowicznego rozpadu ok. 120 dni i w ilości umieszczonej w urządzeniu wykazuje aktywność do 3 TBq (3 terabekereli). Jest to wystarczająco dużo, by móc zaszkodzić organizmom żywym w wypadku wystawienia na działanie odkrytego izotopu. Na urządzeniu (w pobliżu rączki), znajduje się indykator zabezpieczenia próbki, jak widać na zdjęciu. Jeśli jest widoczny zielony kolor, materiał radioaktywny jest zamknięty. W powłokach pojemnika znajduje się m.in. 2,7 kg zubożonego uranu, którego zadaniem jest zatrzymanie promieniowania gamma.

Kilka osób podaje w komentarzach, że zauważyła wzmożone zainteresowanie płynem Lugola w portalach aukcyjnych. Dlatego napiszę wyraźnie – zakup i spożywanie tego specyfiku jest całkowicie bezcelowe! Płyn Lugola (wodny roztwór jodu i jodku potasu) mógł mieć zastosowanie tylko w przypadku skażenia radioaktywnym izotopem jodu-131, jakie miało miejsce w przypadku katastrofy w Czarnobylu, natomiast substancja w defektoskopie, to niewielka ilość selenu-75. Nie ma tutaj groźby bezpośredniego zagrożenia obszarowego, nawet w wypadku uruchomienia urządzenia. Promieniowanie jest niebezpieczne tylko w bliskiej odległości (mniej niż kilkanaście metrów).

Arkadiusz Strzała

Arkadiusz Strzała

Swoją przygodę z pisaniem zaczynał od własnego bloga i jednego z wczesnych forum (stworzonego jeszcze w technologii WAP). Z wykształcenia jest elektrotechnikiem, posiada zamiłowanie do technologii, konstruowania różnych rzeczy i rzecz jasna – grania w gry komputerowe. Obecnie na GOL-u jest newsmanem i autorem publicystyki, a współpracę z serwisem rozpoczął w kwietniu 2020 roku. Specjalizuje się w tekstach o energetyce i kosmosie. Nie stroni jednak od tematów luźniejszych lub z innych dziedzin. Uwielbia oglądać filmy science fiction i motoryzacyjne vlogi na YouTube. Gry uruchamia głównie na komputerze PC, aczkolwiek posiada krótki staż konsolowy. Preferuje strategie czasu rzeczywistego, FPS-y i wszelkie symulatory.