Kod kreskowy właśnie kończy 50 lat i wkrótce może zniknąć

Popularny kod kreskowy właśnie kończy 50 lat. 3 kwietnia 1973 roku do powszechnego użycia został wprowadzony standard oznaczania towarów, który do dziś dobrze sprawdza się w ich identyfikacji. Każde piknięcie kasy podczas skanowania produktów w markecie to znak, że „paski” zostały poprawnie zinterpretowane przez urządzenie. Nadchodzi jednak spora zmiana – opakowania zamiast kodu kreskowego mogą mieć kody QR.

EAN-13 towarzyszy nam pół wieku

Technologia wykorzystywania kodów kreskowych została opatentowana przez Normana Josepha Woodlanda i Bernarda Silvera już w 1952 roku. Jednak dopiero w 1971 roku amerykański inżynier George Laurer zdołał dopracować wynalazek na tyle, by można było go wprowadzić do powszechnego użytku, co nastąpiło dwa lata później.

Kody kreskowe obecnie maja wiele wersji i standardów, a najpowszechniej używanym jest EAN-13 (GTIN-13). Jego budowa jest dość prosta – składa się z 12 cyfr (plus cyfra kontrolna) kodowanych przez 7-bitowe zestawy pasków (modułów), z których czarny odpowiada znakowi „1” a biały „0”. Dłuższe kreski na końcach to kody startowe, a w środku to kod rozdzielający. Bo obu stronach modułów rozdzielających cyfry kodowane są w różny sposób – dla lewej strony według kodowania A lub B, a po prawej C.

Przykład kodu kreskowego EAN-13. Źródło: Get It / Wikimedia / CC 3.0

Taki zabieg pozwala laserowym czytnikom optycznym łatwo zorientować się w usytuowaniu kodu. Kodowania A, B lub C posiadają przeciwstawne cechy, dzięki czemu są łatwo rozpoznawane przez oprogramowanie. Trzynasta cyfra to wartość kontrola, jest obliczana według algorytmu z pozostałych 12 cyfr.

Kody QR mają zastąpić EAN-13

W 1994 roku powstała technologia, która jest rozwinięciem jedno-wymiarowych kodów kreskowych i ma je w przyszłości zastąpić. Kod QR (Quick Response Code) to piktogram dwuwymiarowy, odczytywany przez czytniki zarówno w poziomie, jak i w pionie. Jest znacznie bardziej złożony od EAN-13 i jego odmian, ale zarazem pozwala na zapisanie znacznie większej ilości informacji. W kodzie QR można zapisać liczby, całe zdania, linki a nawet akapity tekstu.

Jest to możliwe także dzięki jego wysokiej skalowalności. Kody kreskowe, np. EAN-13, musiały posiadać określone wymiary, odstępstwa od nich nie były zbyt dobrze tolerowane przez skanery laserowe. Kod QR natomiast może mieć niemal dowolne wymiary, zależne tylko od ilości informacji (maksymalnie 7089 znaków numerycznych).

Kod QR z odnośnikiem do strony działu Technologie GRYOnline.pl. Źródło: własne

W dzisiejszych czasach niemal każdy z nas posiada czytnik kodów QR (i zarazem kodów kreskowych), który nosi zawsze przy sobie. To smartfon, który potrafi czytać piktogramy QR swoim aparatem i dzięki mocy obliczeniowej nowoczesnych procesorów mobilnych interpretować zawarte w nich informacje. Sami także możemy tworzyć kody QR zapisując w nich dowolne informacje, dzięki licznym generatorom dostępnym w Internecie (np. pod tym linkiem).

Te liczne zalety, oraz rozwój technologii rozpoznawania obrazu (często opartej o AI) pozwolą na stopniowe wypieranie 50-letniego standardu EAN-13. W 2027 roku ma być gotowy nowy standard kodów przemysłowych, opartych w dużej mierze o technologię QR, który zastąpi popularne „paski” obecne na produktach przez pół wieku.

Arkadiusz Strzała

Arkadiusz Strzała

Swoją przygodę z pisaniem zaczynał od własnego bloga i jednego z wczesnych forum (stworzonego jeszcze w technologii WAP). Z wykształcenia jest elektrotechnikiem, posiada zamiłowanie do technologii, konstruowania różnych rzeczy i rzecz jasna – grania w gry komputerowe. Obecnie na GOL-u jest newsmanem i autorem publicystyki, a współpracę z serwisem rozpoczął w kwietniu 2020 roku. Specjalizuje się w tekstach o energetyce i kosmosie. Nie stroni jednak od tematów luźniejszych lub z innych dziedzin. Uwielbia oglądać filmy science fiction i motoryzacyjne vlogi na YouTube. Gry uruchamia głównie na komputerze PC, aczkolwiek posiada krótki staż konsolowy. Preferuje strategie czasu rzeczywistego, FPS-y i wszelkie symulatory.