ASRock w końcu komentuje awarie Ryzenów 9000 na swoich płytach głównych. Znamy potencjalną przyczynę problemów

Od miesięcy społeczność komputerowa śledzi doniesienia o awariach procesorów AMD Ryzen serii 9000, szczególnie na płytach głównych firmy ASRock. Problem, który zaczął być szeroko dyskutowany już w lutym 2025 roku, zdaje się w końcu otrzymywać bardziej oficjalne wyjaśnienie, choć wciąż nie bezpośrednie. YouTuber Tech YES City, po spotkaniu z zespołem ASRock podczas targów Computex, przekazał informacje, które rzucają nowe światło na przyczyny tych niepokojących incydentów.

Co ASRock mówi o przyczynach?

Podczas rozmowy z przedstawicielami ASRock, Tech YES City dowiedział się, że firma zidentyfikowała źródło problemu. Jest nim podobno agresywna konfiguracja Precision Boost Overdrive (PBO), a konkretnie wartości EDC (Electrical Design Current) oraz TDC (Thermal Design Current). Domyślne ustawienia dla tych parametrów, szczególnie na płytach głównych z chipsetami ze średniej i wyższej półki (jak B650E, X670E czy B850), miały być zbyt wysokie dla niektórych egzemplarzy procesorów Ryzen 9000, prowadząc do ich przedwczesnych awarii.

ASRock miał działać w ramach limitów sugerowanych przez AMD. Sytuacja komplikuje się, gdy okazuje się, że nawet w tych zakresach, niektóre procesory, być może z wcześniejszych partii produkcyjnych, nie radziły sobie z narzuconymi warunkami. Firma przyznała również, że w BIOS-ie istniały tzw. „napięcia cienie” (shadow voltages), które nie były widoczne dla użytkownika, a które również zostały skorygowane w najnowszych aktualizacjach oprogramowania układowego.

Producent poinformował twórcę treści, że problem w mniejszym stopniu dotyczył tańszych płyt, np. z chipsetem A620, gdzie ustawienia PBO były fabrycznie bardziej zachowawcze. Co ciekawe, ASRock zasugerował, że problem mógł być bardziej widoczny u użytkowników korzystających z wydajnych systemów chłodzenia, takich jak AIO (All-In-One). Lepsze chłodzenie pozwala procesorowi na dłuższą pracę z wyższymi taktowaniami w ramach PBO, co przy zbyt agresywnych ustawieniach prądowych mogło przyspieszać degradację układu.

ASRock zapewnia, że najnowsze aktualizacje BIOS, które są sukcesywnie udostępniane dla poszczególnych modeli płyt, rozwiązują ten problem. Nowe ustawienia PBO mają być teraz bardziej stonowane i zbliżone do tych stosowanych przez innych producentów, takich jak MSI, ASUS czy Gigabyte. Ma to zapewnić większe bezpieczeństwo dla CPU, nawet kosztem potencjalnie niższej wydajności, lecz mowa tu o minimalnej zmianie.

Testy i pierwsze wnioski

Tech YES City przeprowadził wstępne testy na płycie X870E Taichi Lite z procesorem Ryzen 7 9800X3D, porównując starszy BIOS z nową, poprawioną wersją. Wyniki w Cinebench R23 były praktycznie identyczne, choć zanotowano niewielki wzrost poboru mocy (ze 146 W do około 150 W). Co zaskakujące, w teście gamingowym średnia liczba klatek na sekundę okazała się nieco niższa po aktualizacji (np. spadek z 360 FPS do 346 FPS), mimo identycznych taktowań procesora. Wartości EDC i TDC pozostały na podobnym poziomie.

To sugeruje, że zmiany w BIOS-ie faktycznie zaszły, choć ich pełny wpływ na wydajność i – co najważniejsze – długoterminową stabilność procesorów, będzie można ocenić dopiero po dłuższym czasie i na szerszej grupie użytkowników.

Kto ponosi winę i co dalej?

Sytuacja stawia pytanie o odpowiedzialność. Jeśli ASRock stosował się do wytycznych AMD, to czy problem leży w zbyt optymistycznych specyfikacjach od producenta procesorów, czy może w interpretacji tych wytycznych i ich implementacji przez ASRocka? Jak zauważył Tech YES City, używając motoryzacyjnej analogii:

Społeczność na platformach takich jak Reddit podchodzi do wyjaśnień ASRocka z pewną rezerwą. Użytkownik Noreng komentuje:

Inni, jak PolarisX, zwracają uwagę na niejasne „napięcia cienie”:

Kluczowe jest, aby zarówno ASRock, jak i AMD, wykazały się pełną transparentnością. Użytkownicy, którzy zainwestowali duże pieniądze w sprzęt, zasługują na jasne komunikaty i pewność, że ich komponenty są bezpieczne. Pozostaje również pytanie o stan procesorów, które działały na płytach ASRock z wcześniejszymi wersjami BIOS – czy nie doszło do ich częściowej degradacji, nawet jeśli nadal funkcjonują?

Potrzeba stabilności i jasnych wyborów

Problem ten po raz kolejny uwypukla debatę na temat dążenia producentów do maksymalizacji wydajności „po wyjęciu z pudełka”, czasem kosztem stabilności i żywotności sprzętu. Tech YES City zasugerował nawet, aby producenci płyt głównych dawali użytkownikom przy pierwszym uruchomieniu systemu wybór między profilem nastawionym na maksymalną stabilność a profilem oferującym najwyższą wydajność, z pełną świadomością potencjalnego ryzyka.

Na razie użytkownikom płyt głównych ASRock z procesorami Ryzen 9000 zaleca się niezwłoczną aktualizację BIOS-u do najnowszej wersji. Ci, których procesory uległy awarii, powinni kontaktować się z serwisem w celu wymiany gwarancyjnej. Miejmy nadzieję, że wprowadzane poprawki faktycznie zakończą tę niepokojącą serię awarii, a cała sytuacja skłoni branżę do większej rozwagi w konfigurowaniu domyślnych ustawień sprzętu.