Programista kupuje 12 pamięci USB od Amazona, a ponieważ każda z nich jest paskudnym zakamuflowanym oszustwem, publikuje bezpłatne narzędzie do wykrywania oszustwa

Oszustwa związane z nośnikami danych to problem znany nie od dziś. Szczególnie narażeni są na nie konsumenci kupujący pamięci USB czy dyski zewnętrzne online, zwłaszcza gdy kuszeni są wyjątkowo atrakcyjną ceną. Niedawno głośno zrobiło się o przypadku programisty, który ujawnił skalę tego zjawiska i udostępnił darmowe narzędzie pomagające zweryfikować faktyczną pojemność zakupionego sprzętu (via GameStar).

Historia pewnego odkrycia

Wszystko zaczęło się podczas prac nad nową wersją komercyjnego oprogramowania SpinRite, służącego do diagnostyki i odzyskiwania danych z dysków. Jeden z testerów użył do sprawdzania pamięć USB, które program oznaczył jako niezdatne do użytku. Okazało się, że nośnik tylko udawał, że dysponuje deklarowaną pojemnością – w rzeczywistości większość miejsca była fikcyjna.

Problem polega na tym, że takie fałszywe nośniki są zaprojektowane tak, by „oszukać” system operacyjny. Windows czy inny system widzi deklarowaną pojemność (np. 1 TB) i nie zgłasza błędów podczas kopiowania plików, dopóki nie zostanie przekroczona rzeczywista, znacznie mniejsza pojemność (np. 64 GB). Dane zapisane powyżej tego progu są bezpowrotnie tracone, choć użytkownik może zdać sobie z tego sprawę dopiero po czasie, gdy będzie próbował uzyskać do nich dostęp.

Zaintrygowani tym odkryciem, twórcy SpinRite postanowili zbadać zjawisko bliżej. We wrześniu 2023 roku zakupili na platformie Amazon dwanaście tanich, niemarkowych pamięci USB od różnych dostawców. Wynik był druzgocący: każdy z dwunastu zakupionych nośników okazał się oszustwem, stosując dokładnie ten sam mechanizm fałszowania pojemności. Choć obecnie oferty te zniknęły już z Amazona, ryzyko natrafienia na podobne „okazje” wciąż istnieje.

ValiDrive – bezpłatne narzędzie do weryfikacji

W odpowiedzi na ten problem, zespół odpowiedzialny za SpinRite stworzył i udostępnił bezpłatne narzędzie o nazwie ValiDrive. Jego celem jest szybkie sprawdzenie, czy deklarowana pojemność pamięci USB odpowiada rzeczywistości.

Program działa na zasadzie przeprowadzania serii testów zapisu i odczytu w 576 strategicznie rozmieszczonych lokalizacjach na całej deklarowanej przestrzeni nośnika. Co ważne, jest to test „nieinwazyjny”, czyli nie usuwa on istniejących na nośniku danych. ValiDrive analizuje, czy operacje zapisu i odczytu w tych punktach kontrolnych przebiegają pomyślnie.

Jak chronić się przed oszustwem?

Najlepszą obroną jest rozwaga i sceptycyzm wobec podejrzanie tanich ofert, zwłaszcza od nieznanych marek lub sprzedawców z niewielką liczbą opinii. Zanim zdecydujesz się na zakup:

1. Porównaj ceny: Sprawdź, ile kosztują podobne nośniki renomowanych producentów (np. SanDisk, Kingston, Samsung, Crucial) w zaufanych sklepach lub na portalach porównujących ceny. Jeśli oferta, którą znalazłeś, jest znacząco tańsza (np. pendrive 1 TB za 80 zł, podczas gdy rynkowa cena zaczyna się od ok. 250 zł), powinno to wzbudzić Twoją czujność.
2. Sprawdź sprzedawcę: Na platformach typu marketplace (jak Amazon Marketplace, Ebay czy Allegro) zwróć uwagę, kto jest faktycznym sprzedawcą. Produkty sprzedawane i wysyłane bezpośrednio przez zweryfikowane podmioty są generalnie uważane za bezpieczniejsze, choć i tu zdarzają się problemy (o czym niżej). Zakupy od zewnętrznych sprzedawców, zwłaszcza nowych lub zlokalizowanych w poza granicą, niosą ze sobą większe ryzyko.
3. Użyj narzędzi weryfikujących: Po zakupie, zwłaszcza jeśli masz jakiekolwiek wątpliwości, użyj narzędzia takiego jak ValiDrive lub H2testw, aby sprawdzić rzeczywistą pojemność nośnika zanim zapiszesz na nim ważne dane.

Problematyczny Amazon

Warto również odnotować, że w komentarzach pod oryginalnym artykułem na GameStar.de wywiązała się ciekawa dyskusja. Internauci zwracali uwagę na istotną różnicę między zakupem „od Amazona” (bezpośrednio) a „na Amazonie” (od sprzedawcy zewnętrznego przez Marketplace). Jeden z komentujących, Mav99, podkreślił:

Jednak inni użytkownicy, jak Shurkien, słusznie zauważyli, że nawet kupując produkt sprzedawany bezpośrednio przez Amazon, można paść ofiarą oszustwa. Wynika to z systemu logistycznego zwanego „commingled inventory” (magazynowanie zbiorcze):

Oznacza to, że towary od różnych dostawców (w tym potencjalnie nieuczciwych), jeśli mają ten sam kod kreskowy i wygląd, mogą być mieszane w jednym pojemniku magazynowym. Klient zamawiający towar „sprzedawany przez Amazon” może więc otrzymać egzemplarz fizycznie dostarczony przez innego sprzedawcę.

Problem fałszywych nośników pamięci jest zatem wciąż realny i może dotknąć każdego, kto robi zakupy online. Chociaż platformy sprzedażowe starają się walczyć z tym procederem, czujność konsumentów pozostaje kluczowa. Narzędzia takie jak ValiDrive stanowią cenną pomoc w weryfikacji autentyczności i pojemności zakupionych pamięci USB, pozwalając uniknąć utraty danych i pieniędzy. Pamiętajmy – jeśli oferta wydaje się zbyt piękna, by była prawdziwa, najprawdopodobniej nią nie jest.