Mały, ale rewolucyjny. Seria Game Boy obchodzi 35. urodziny. Wspominam jak japońska marka kształtowała się na przestrzeni lat

Konsole miały niewątpliwie ogromy wpływ na rozwój branży gier wideo. Za pierwszą z nich uważa się Magnavox Odyssey, która w 1967 roku była prototypem opracowanym przez amerykańskiego wynalazcę Ralpha Baera, pierwotnie nazywaną Brown Box. W 1972 roku konsola trafiła do oficjalnej dystrybucji, jednak nie można powiedzieć, że zaliczyła komercyjny sukces sprzedażowy.

Powiązane:To była jedna z największych porażek Nintendo. Nieużywany zestaw deweloperski Nintendo 64DD na zdjęciach

Dopiero później, gdy opracowano drugą generację konsol, w świecie gier wideo zaobserwowano wzmożony ruch. Stało się to między innymi za sprawą kartridży, które były nośnikami pełnych wersji kopii gry. Za rewolucyjne w tej kategorii urządzenie uważa się Fairchild Channel F (1976 rok), jednak dopiero Atari 2600 (1977 rok) uznano za symbol gamingu (chociaż wtedy nie było to powszechnie używane określenie) lat 70., 80. oraz połowy 90. Swoją drogą, niedawno do sprzedaży trafiło Atari 2600+, a wrażeniami z grania na odnowionym klasyku podzielił się Zbyszek.

W międzyczasie swoją pozycję na rynku budowały inne marki, proponując potencjalnym klientom co raz to nowsze rozwiązania. Tak samo jak konsole domowe, popularne stały się tak zwane handheldy, czyli przenośne urządzenia do gier.

Kolekcja serii Game Boy użytkownika Reguerace | Źródło: Reddit / tablica r/gaming

Dzisiaj skupimy się na jednej konkretnej serii, obchodzącej swoje 35-te urodziny. Game Boy od Nintendo 21 kwietnia 1989 roku po raz pierwszy trafił na półki sklepowe w Japonii. Przed nim na rynku mogliśmy znaleźć inne mobilne konsole, jednak dopiero pierwsza generacja Game Boya okazał się urządzeniem wyznaczającym trendy, sprzedając się w wielu milionach kopii na całym świecie. Ostatni handheld z serii wyszedł w 2005 roku, ustępując nowszym rozwiązaniom proponowanym przez Nintendo.

Bez cienia wątpliwości mogę uznać, że Game Boy przez wiele osób jest wspominany z nostalgią. Dla licznej grupy było to pierwsze zderzenie z grami wideo, które zasiało ziarno miłości do gier kiełkujące przez długie lata. Z okazji rocznicy, w niniejszym artykule przybliżę Wam historię tej kultowej serii.

Jak to się wszystko zaczęło?

Swoje początki Nintendo datuje na rok 1889. Założona przez Fusajiro Yamauchiego firma oczywiście w tamtym czasie nie zajmowała się urządzeniami elektronicznymi. Do około połowy lat 70. Ubiegłego wieku przedsiębiorstwo było znane głównie z dystrybucji oraz produkcji kart Hanafuda, używanych do różnych japońskich gier. W swojej ofercie Nintendo posiadało również talie przeznaczone do zachodnich rozgrywek karcianych oraz innych klasycznych gier.

Dopiero później, pod przywództwem trzeciego prezesa firmy, Hiroshi Yamauchiego, Nintendo zaczęło próbować swoich sił w innych obszarach biznesu. Na przestrzeni lat od 1963 do 1968 roku japońskie przedsiębiorstwo prowadziło między innymi sieć taksówkarską, produkcję żywności oraz przemysł zabawkowy. Właściwie ze wszystkich inwestycji i podjętych starań tylko biznes zabawkowy nie upadł.

Dodatkowo sytuacja finansowa firmy uległa znacznemu pogorszeniu w 1964 roku, gdy sprzedaż gier karcianych lekko przystopowała. Nintendo musiało podjąć kroki w kierunku opracowania nowego planu na przyszłość. Właśnie tak do zespołu dołączył Gunpei Yokoi, znany później jako japoński producent zabawek oraz projektant gier wideo. Mężczyzna początkowo pracował jako konserwator maszyn linii produkcyjnej kart Hanafuda, jednak Hiroshi Yamauchi dostrzegł jego kreatywny potencjał i uznał, że właśnie kogoś takiego potrzebuje u swego boku.

W latach 70. Nintendo zauważyło, że rynek gier wideo może być obszarem działalności przynoszącym spore zyski. Po wyczuciu okazji, rozpoczęto dystrybucję automatów do gier, konsol domowych oraz pełnoprawnych tytułów takich jak na przykład Donkey Kong, czy Super Mario Bros.

Kilka lat później, w 1980 roku japońska firma wypuściła serię Game & Watch. Właśnie to urządzenie uznaje się za pierwowzór i inspirację dla późniejszego Game Boya. Projektantem mini konsolki był wcześniej wspomniany Gunpei Yokoi. Każdy z wydanych egzemplarzy Game & Watch był wyposażony w jedną wbudowaną grę oraz (jak nie trudno się domyślić) zegarek. Od 1980 do 1991 roku wydano łącznie 10 serii urządzeń oraz 60 dedykowanych gier.

Narodziny legendarnej marki – szara cegła z małym wyświetlaczem

W końcu nadszedł ten moment, gdy Nintendo wypuściło na rynek pierwszego Game Boya. Urządzenie znacząco różniło się od poprzedniego Game & Watch, choćby ze względu na możliwość zagrania w różne gry na jednej platformie. Pozwalał na to system obsługi kartridży znany np. z Atari 2600, czy Nintendo Entertainment System (NES). Przypomnijmy sobie poszczególne edycje kolejnych Game Boyów wydawanych od 1989 do 2005 roku.

Game Boy (później Game Boy Classic) (1989)

Wygląd pierwszego Game Boya | Źródło: Unsplash / Lander Denys

Pierwszy Game Boy miał swoją premierę 21 kwietnia 1989 roku w Japonii. Był to kolejny projekt opracowany przez zespół Gunpei Yokoi. Urządzenie charakteryzowało się małym rozmiarem, monochromatycznym wyświetlaczem, zasilaniem zapewnianym przez cztery baterie AA oraz czterokanałowym głośnikiem. Swoją popularność zawdzięcza m.in. prostocie – mało skomplikowany system sterowania przekonał graczy, a dodatkowym plusem była możliwość ogrywania tytułów gdziekolwiek zechcemy.

Niedługo później, bo 31 lipca 1989 roku Game Boy trafił do amerykańskich konsumentów, podbijając tamtejszy rynek przenośnych konsol. Z biegiem czasu okazał się tak kultowy, że zajął honorowe miejsce w Narodowym Muzeum Historii Ameryki Smithsonian w Waszyngtonie (oficjalną kartę eksponatu znajdzieciecie na stronie muzeum). Europejczycy musieli trochę dłużej poczekać na oficjalną dystrybucję „graj-chłopca”, bo aż do 28 września 1990 roku.

Mówiąc o tej konsolce nie możemy zapomnieć o bibliotece tytułów. Jednymi z najpopularniejszych gier na Game Boya w tamtym czasie były m.in. Tetris, Pokémon Red / Blue, Super Mario Land (1, 2, 3) oraz The Legend of Zelda Link's Awakening. W przypadku Tetrisa sprawa jest o tyle ciekawa, że właśnie Game Boy dołożył swoją cegiełkę w budowaniu popularności tego klasyka poprzez dołączanie go do zestawu z konsolą.

Game Boy Pocket (1996)

Nintendo Game Boy Pocket, model MGB-001 | Źródło: Collection of Nintendo gaming equipment and games / National Media Museum, Bradford

Siedem lat po premierze pierwszego Game Boya, Nintendo wypuściło nieco „wyszczuploną” wersję poprzedniej konsolki. Mowa o Game Boy Pocket, który swoją pierwszą premierę miał 21 lipca 1996 roku w Japonii. Zauważalną różnicą jest znaczne zmniejszenie rozmiarów urządzenia i większy wyświetlacz, porównując go z tym zaimplementowanym u poprzednika. Dodatkowo, energię zapewniały już tylko dwie baterie AAA oraz do wyboru zasilacz 3V. Użytkownicy Classica nie musieli się martwić, że ich dotychczasowo uzbierana kolekcja gier będzie musiała zostać spakowana i schowana gdzieś na dnie góry rupieci, ponieważ Game Boy Pocket obsługiwał kartridże dedykowane Game Boy Classic.

Jeśli chodzi o dostępność Pocketa w innych częściach świata, to w Ameryce Północnej swoją oficjalną premierę miał 3 września 1996 roku. W przypadku Europy sytuacja jest o tyle ciekawa, że nigdzie w sieci nie natrafiłam na informację z dokładną datą. Różne źródła podają sprzeczne ze sobą dane, jednak marzec 1997 roku powtarza się zdecydowanie najczęściej (nie bierzmy tej informacji za stuprocentowy pewnik).

Game Boy Light (1998)

Zdjęcie nieco podniszczonego Game Boya Light | Źródło: YouTube / The Japan-Exclusive Game Boy Light! via frokfrdk

Game Boy Light to ostatnia konsolka będąca nieco ulepszoną wersją modelu z 1989 roku. Ten konkretny model nigdy nie trafił do oficjalnej światowej dystrybucji. Od 14 kwietnia 1998 roku był dostępny tylko dla mieszkańców Japonii. W tym przypadku Nintendo postawiło na zasilanie dwoma bateriami AA i niezmiennie zaimplementowano gniazdo do podłączenia zasilacza 3V.

Cechą charakterystyczną Game Boya Light było zastosowanie podświetlanego ekranu. Za pomocą przełącznika, użytkownik mógł wybrać w jakim trybie ma pracować ekran.

Cała seria jest znana z nadawania swoim mini konsolkom unikatowych kolorów. Widoczne to było już w wersji Light – gracze otrzymali wybór pomiędzy kolorem złotym oraz srebrnym. Oczywiście japońska firma ustaliła, że będą to warianty podstawowe. Jak możemy przeczytać z biegiem czasu pojawiały się inne, limitowane konfiguracje kolorystyczne. Zaliczają się do nich:

• Półprzeźroczysty żółty - Toys „R” Us
• Półprzezroczystym czerwonym - Tezuka Osamu World Shop
• Przezroczystym - Astro Boy & Famitsu

Game Boy Color (1998)

Game Boya Color w soczyście zielonym kolorze.| Źródło: Unsplash / Alan Rodriguez

21 października 1998 roku na japońskich półkach sklepowych pojawił się rewolucyjny Game Boy Color. Zasadniczą różnicę pomiędzy nim, a jego poprzednikami sugeruje sama nazwa urządzenia. W przypadku tej odsłony, Nintendo zdecydowało się na wykorzystanie kolorowego ekranu. Podobnie do Game Boy Light (wypuszczony kilka miesięcy wcześniej) konsolka była zasilana dwoma bateriami AA.

Dobrym ruchem ze strony Nintendo było zapewnienie wstecznej kompatybilności z grami na poprzednią generację japońskich handheldów. Dodatkowo, jako kolejne usprawnienie, Nintendo dodało możliwość łączenia się z innymi graczami przy użyciu podczerwieni. Jak możemy przeczytać, użytkownicy chętniej korzystali jednak z przewodowego połączenia przez Link Cable [kto próbował kiedykolwiek połączyć dwa urządzenia podczerwienią i w ten sposób przesłać między nimi dane, ten wie, dlaczego – dop. Eklerek].

W czasie oficjalnej dystrybucji, czyli do 2003 roku, Game Boy Color był dostępny w pięciu podstawowych wersjach kolorystycznych - Berry (C), Grape (O), Kiwi (L), Dandelion (O) oraz Teal. Później powstał dodatkowy wariant nazwany Atomic Purple i tak jak to było z wersją Light, Nintendo opracowało wiele innych limitowanych wariantów kolorystycznych.

Jeśli chodzi o pozostałe zakątki świata, swoje oficjalne premiery miał w Ameryce Północnej 18 listopada 1998 roku, w Europie 23 listopada, a w Australii 27 listopada

Game Boy Advance (2001)

Game boy Advance w kolorze Indygo. | Źródło: Wikipedia / Game Boy Advance

Jest to piąta przenośna mini konsolka z popularnej serii i pierwsza poważna rewolucja w rodzinie. Game Boy Advance swoje sprzedażowe premiery miał kolejno w Japonii (21 marca 2001 r.), Ameryce Północnej (11 czerwca 2001 r.), a na końcu w Europie i Australii (22 czerwca 2001 r.). Na pierwszy rzut oka widzimy, że design urządzenia jest kompletnie inny niż ten u poprzedników. Nintendo zdecydowało się na konstrukcję poziomą.

Kolorowy wyświetlacz umieszczono w centralnej części handhelda. W tej wersji ekran nie był podświetlany, więc nocne granie bez zewnętrznych źródeł światła nie wchodziło w grę. Przyciski A, B, strzałki oraz START i SELECT zostały rozmieszczone po jego dwóch przeciwległych bokach. Czymś całkiem nowym okazały się triggery L / R umieszczone w rogach górnej krawędzi konsolki.

Ciekawą funkcjonalnością było zaimplementowanie systemu pozwalającego na połączenie GBA z wypuszczoną w tym samym roku platformą Game Cube (warto wspomnieć, że mogliśmy się również połączyć z innymi GB). Jeśli chodzi o kartridże, te z Game Boya Color były obsługiwane przez opisywanego handhelda, choć nie było to zbyt wygodne rozwiązanie ze względu na ich rozmiar – były niemal dwukrotnie większe od tych projektowanych na Advance’a i dziwnie wystawały ponad konsolę.

Game Boy Advance SP (2003)

Zdjęcie Game Boy Advance SP w wersji Red. | Źródło: Wiki Fandom / Game Boy Advance SP

Całkowicie nowa koncepcja na wygląd konsoli zaskoczyła większość fanów serii. Składany Game Boy Advance SP po raz pierwszy był sprzedawany w Japonii od 14 lutego 2003 roku. Zaledwie dwa lata po GBA, gracze mogli kupić konsolkę z kolorowym podświetlanym wyświetlaczem. Było to również pierwsze urządzenie serii zasilane akumulatorem litowo-jonowym. Nintendo podłapało ten patent, wcześniej stosowany w rozwijającej się branży telefonów komórkowych.

Wsteczna kompatybilność gier na Game Boy Color i Game Boy Classic również obowiązywała, tak samo jak połączenie z innymi urządzeniami serii. Jedna zmiana mogła okazać się uciążliwa dla graczy, a mianowicie wyeliminowanie gniazda słuchawkowego TRS. Użytkownicy mogli podpiąć tylko dedykowane słuchawki lub zakupić adapter podpinany do gniazda ładowania GBA SP. Można się domyślić, że taki zabieg uniemożliwiał jednoczesne ładowanie i odtwarzanie dźwięku.

Game Boy Micro (2005)

Zdjęcie Game Boy Micro. | Źródło: Consolevariations / Nintendo Game Boy Micro Pink Console [EU] via Diegomezd

Przyjrzyjmy się ostatniej konsolce z kultowej serii Nintendo. Game Boy Micro pierwszy raz oficjalnie trafił do sprzedaży 13 września 2005 roku w Japonii. Jej niewielki rozmiar oraz możliwość wymiany obudowy na inną z dowolnym wybranym kolorem (lub motywem) wyróżniają ją na tle poprzednich edycji. Zachowano kolorowy, podświetlany wyświetlacz, umiejscowiony na środku całego urządzenia.

Kontrowersyjnym faktem może okazać się zrezygnowanie ze wstecznej kompatybilności z grami na GB oraz GBC. Game Boy Micro obsługiwał tylko tytuły wydane na Game Boy Advance. Z pozytywnych rzeczy, producent postanowił przywrócić gniazdo słuchawkowe minijack. Konsolka była również zasilana baterią litowo-jonową.

Seria Game Boy w liczbach

Nie trudno się domyślić, że tak kultowa seria osiągnęła kilka imponujących wyników na różnych płaszczyznach. Według informacji podanych przez oficjalną stronę Nintendo, Game Boy oraz Game Boy Color sprzedały się w 118,69 milionach egzemplarzy (według danych z 31 grudnia 2023 r.). Sprawia to, że zajmuje czwarte miejsce w rankingu najlepiej sprzedających się konsol wszech czasów (ranking portalu IGN).

Dzięki WayBackMachine mamy dostęp do zarchiwizowanej strony japońskiego producenta, zawierającej dane sprzedażowe dla poszczególnych regionów świata. Jak możemy przeczytać, w Japonii GB oraz GBC sprzedały się w 32 milionach egzemplarzy, w obu Amerykach do odbiorców trafiły 44 miliony, a w pozostałych częściach świata kolejne 42 miliony konsolek. Na podstawie tych danych możemy wywnioskować, że to właśnie Ameryka była głównym konsumentem, jednak miejmy na uwadze, że zebrane informacje dotyczą obu Ameryk, a nie tylko USA.

Jeśli chodzi o najpopularniejszą i najlepiej sprzedającą się grę na konsolę serii Game Boy, wbrew pozorom nie jest to tytuł związany z popularnymi Pokémonami. Okazuje się, że podium zdobywa Tetris z liczbą 35 milionów sprzedanych kopii. Choć do sukcesu sprzedażowego przyczyniła się dystrybucja gry w zestawie z konsolą, w żadnym wypadku nie odbiera jej statusu kultowej. Pokémon Red, Blue i Green zajmują drugie miejsce uzyskując wynik około 31 milionów sprzedanych kopii.

Game Boy na polskim podwórku

Niestety w swoich podbojach świata Nintendo na początku zapomniało o Polsce. Dopiero w 1994 roku japońska firma za pośrednictwem innej spółki wybrała oficjalnego polskiego dystrybutora Nintendo w naszym kraju. Do tego czasu świetnie radził sobie tzw. rynek podróbek.

Na początku lat 90. para przedsiębiorców Dariusz Wojdyga i Marek Jutkiewicz natrafili na ciekawe znalezisko. Jeden z panów podczas podróży na Tajwan odkrył, że w tamtych rejonach jest sprzedawana za grosze wierna replika (ładnie to nazywając) popularnej konsoli NES. Panowie nie zastanawiając się długo założyli firmę BobMark i rozpoczęli dystrybucję podrabianych japońskich konsol, znanych jako Pegasus. Konsola okazała się hitem i niewątpliwie podbiła serca Polaków (sama miałam swój egzemplarz, głównie ogrywając polowanie na kaczki).

Egzekwowanie praw autorskich i respektowanie własności intelektualnej w tamtych czasach praktycznie nie istniało. Oczywiście nie odnosi się to tylko do konsol, ale i gier, muzyki czy filmów. Swojej podróbki w 1993 roku doczekał się również Game Boy. Początkowo nosił nazwę Pegasus Game Boy, jednak później przemianowano ją na Pegasus SY-3000B.

Porównanie oryginalnego Game Boya do Pegasusa SY-3000B | Źródło: YouTube / NARESZCIE Odnalazłem Pegasusa Game Boya! via arhn.eu

Jednak już 23 maja 1994 roku na terenie naszego kraju wprowadzono ustawę o prawach autorskich i prawach pokrewnych, co przyczyniło się między innymi do zatrzymania legalnej sprzedaży tajwańskiej podróbki.

W 1997 roku do polskich odbiorców zaczęły docierać pierwsze oryginalne japońskie konsolki. Należały do nich Nintendo 64 oraz Game Boy Pocket. Rok później z dalekiego wschodu na nasze półki sklepowe trafił m.in. Game Boy Color, choć nie był to tani sprzęt, pozostając w większości poza finansowym zasięgiem młodszych graczy.

Urządzenie, które pomogło rozwinąć konsole mobilne

Podsumowując, seria Game Boy, obchodząca swoje 35-lecie, to nie tylko kultowa linia przenośnych konsol do gier, ale także symbol rewolucji w przemyśle rozrywkowym. Od pierwszego modelu, który zadebiutował w 1989 roku, po kolejne wersje takie jak Game Boy Color czy Game Boy Advance, ta seria przyczyniła się do rozwinięcia i ukształtowania rynku konsol mobilnych. Dzięki swojej prostocie, uniwersalności oraz bogatej bibliotece tytułów, Game Boy zaskarbił sobie serca milionów graczy na całym świecie.

Game Boy pokazuje, że nie zawsze potrzebujemy niezwykle zaawansowanych technologicznie gadżetów, aby cieszyć się wspaniałą rozrywką. Wystarczy kreatywność, innowacyjność oraz pasja do tworzenia gier. Ten przepis pozwala stworzyć coś wyjątkowego, co przetrwa próbę czasu i zostanie zapamiętane przez wiele pokoleń. Filozofia ta pozostała zresztą z Nintendo na dłużej, przez co po dziś dzień kolejne konsole japońskiego giganta nie celują w najwyższą możliwą wydajność, stawiając na elitarny katalog gier i charakterystyczny styl.

Czytaj więcej:7 milionów sztuk na premierę - Nintendo ma szykować mnóstwo konsol Switch 2

Anita Zych

Anita Zych

Zainteresowanie technologią oraz światem gier komputerowych rozwijała od najmłodszych lat, rozpoczynając ją od największych klasyków w branży. Zafascynowana rozgrywką w Diablo II, przygodami Bezimiennego w Górniczej Dolinie oraz rozwijaniem cywilizacji w Age Of Empires, chciała kreować własne historie nieustraszonych bohaterów dzięki rysunkowi i pisaniu pierwszych komiksów. W późniejszych latach pogłębiała swoją wiedzę na temat technologii dzięki podjęciu studiów ściśle związanych z inżynierią oprogramowania. Dzięki temu poznała nowe możliwości, jeśli chodzi o gamedev – projektowanie modeli 3D, rysunki koncepcyjne oraz budowanie świata wirtualnego stały się dla niej bardziej przystępne dzięki zrozumieniu zasad programowania. W przyszłości chciałaby stworzyć własną grę.