Linux powoli żegna się z 34 letnim oprogramowaniem. Jako pierwsze wprowadziło okienka do systemu

System Linux, choć nie tak popularny jak Windows, to jednak zdobył wielu oddanych fanów. Szczególnie chętnie jest wykorzystywany przez profesjonalistów do obsługi między innymi serwerów. Oprogramowanie przeszło długą drogę i wciąż jest rozwijane przez wiele różnych firm. Jednak niektóre jego elementy nie zmieniały się przez wiele lat. Jednym z nich jest system odpowiedzialny za wyświetlanie i zarządzanie pulpitem znany jako X11, wprowadzony ponad 34 lata temu. Choć w chwili powstania oferował on rewolucyjne rozwiązania, to obecnie jest on już mocno przestarzały. Z tego względu coraz więcej dystrybucji Linuxa decyduje się na rozwijanie bardziej nowoczesnego systemu Wayland.

Przełomowy X11

Oprogramowanie X11, znane również jako „X.Org” w swoich nowszych wersjach, to system odpowiedzialny za zarządzanie okienkami na pulpicie i ich interakcjami. Stworzony w 1984 roku pozwolił później na zwiększenie dostępności Linuxa, dzięki uproszczonemu sterowaniu za pomocą myszki i klawiatury. Dla przypomnienia, początkowo omawiany system operacyjny był zaprojektowany do obsługi jedynie za pomocą wiersza poleceń.

Powiązane:Jak dodać użytkownika do grupy w systemie Linux?

X11 był chwalony za dużą elastyczność i kompatybilność z wieloma środowiskami graficznymi. Niestety jego zalety okazały się mieczem obosiecznym. Jego konstrukcja szybko stała się przestarzała, a jej rozwój wymagał poświęcenia znacznych środków. Dodatkowo oprogramowanie słabo radziło sobie z obsługą wyświetlaczy o wysokiej rozdzielczości oraz korzystających z technologii HDR.

Jedna z pierwszych wersji X.Org. Źródło: Wikipedia.

Wayland

Z tego względu już kilka lat temu powstał pomysł zastąpienia X11 przez nowsze rozwiązanie. W 2008 roku programista Red Hat opracował Wayland. W założeniach program ten miał całkowicie zastąpić dotychczasowy system. Oferuje on większe bezpieczeństwo, wydajność oraz jest dostosowany do obecnych wymagań rynku. Niestety ma on także pewne wady. Przez długi czas miał problem ze sterownikami Nvidii oraz obsługą starszych rozwiązań, które wciąż są wykorzystywane przez system Linux. W końcu jednak udało się go na tyle dopracować, że firmy rozpoczęły proces jego wdrażania, zastępując tym samym X11.

Co dalej z X11?

Jako pierwsze z nowego rozwiązania zdecydowały się skorzystać Fedora i Kubuntu. Korzystają one z oprogramowania Wayland jako domyślnego sposobu zarządzania okienkami na pulpicie. Choć trzeba zaznaczyć, że druga z wymienionych dystrybucji wciąż będzie oferowała możliwość ręcznego przełączenia na X11. Inne wersje Linuxa takie jak Ubuntu, Debian i Arch również powoli przechodzą na Wayland.

Czy to oznacza że X11 całkiem zniknie z omawianego systemu? Na razie się na to nie zapowiada. Wciąż wielu użytkowników preferuje korzystanie z X11 oraz aplikacji o niego opartych. Z tego powodu postało Xwayland pozwalające na emulację X11 przez Wayland. Choć nie jest to rozwiązanie idealne, tak może zapewnić możliwość korzystania z X.Org do czasu pełnego przejścia na nowe oprogramowanie.

Czytaj więcej:Linux zostawia daleko w tyle Windowsa 11 w testach wydajności gier na AMD Ryzen AI 9 365 i AMD Radeon 880M

Kamil Cuber

Kamil Cuber

Z GRYOnline.pl związał się w 2022 roku, jest autorem tekstów o tematyce sprzętowej. Swoją przygodę z pisaniem rozpoczynał jeszcze w gimnazjum, biorąc udział w konkursach organizowanych przez producentów z branży elektronicznej. Następnie przy okazji zakupu nowego komputera zainteresował się sprzętem, stopniowo coraz lepiej poznając rynek komputerowy. Zagorzały fan komputerów i gier single-player, choć nie odrzuci też zaproszenia do gry w szachy oraz Foxhole’a.