Jak ustrzec się przed karą finansową podczas kontroli paneli fotowoltaicznych? Urząd sprawdza instalacje Polaków

Fotowoltaika to dobry sposób na obniżenie opłat za energię. Dzięki dopłatom wiele osób zdecydowało się na zainwestowanie w odnawialne źródła energii. Panele słoneczne pozwalają na odsprzedaż lub magazynowanie nadwyżek wyprodukowanej energii operatorowi sieci. Niestety pojawiają się tutaj nadużycia, więc konieczne stają się kontrole, które w obecnych czasach stają się coraz częstsze. Co powinieneś wiedzieć i jak przygotować się na wizytę kontrolerów?

Fotowoltaika to jedno ze źródeł OZE. Źródło: Andreas Gucklhorn / Unsplash

Podkręcanie fotowoltaiki?

Instalacja fotowoltaiczna pozwala na wspomaganie domowej sieci elektrycznej, wyprodukowaną przez siebie energią. W miesiącach letnich można ją także zwracać do sieci i w ten sposób magazynować. Jednak wielu użytkowników reklamuje działanie swojej fotowoltaiki, twierdząc, że mimo nadwyżki, nie transferują prądu lub nawet falownik w ich instalacji się wyłącza.

Powiązane:W Polsce powstanie jedna z najpotężniejszych na świecie morskich farm wiatrowych

Powodem może być np. sąsiad, który także posiada fotowoltaikę i próbuje „kombinować”. W sezonie o dużym nasłonecznieniu, wydajna instalacja może produkować znaczne nadwyżki, ale nie zawsze sieć energetyczna jest w stanie je w całości przyjąć. Co więc może spróbować zrobić ktoś „sprytny”? Na przykład podnieść napięcie w falowniku, dzięki czemu jego prądu trafi do sieci więcej, niż z pozostałych instalacji w okolicy.

Fotowoltaika redukuje koszty energii. Źródło: Bill Mead / Unsplash

Lokalnie może wystąpić w sieci zbyt wysokie napięcie, przez co pozostali posiadacze fotowoltaiki będą mieli problem ze zwrotem swojej produkcji energii. Z reguły na takie doniesienia reagują operatorzy wysyłając pisma, lub nawet kontrolerów na miejsce. Po stwierdzeniu nieprawidłowości (parametry pracy fotowoltaiki inne niż zgłoszone operatorowi) do akcji wkracza URE (Urząd Regulacji Energetyki), który może nałożyć na posiadacza karę w wysokości 1000 zł.

W razie kontroli ważne jest, aby spełnić kilka ważnych rzeczy:

• Oddając instalację do użytku musimy powiadomić operatora o jej lokalizacji, terminie włączenia, rodzaju energii odnawialnej, obecności i pojemności magazynu energii, oraz maksymalnej mocy.
• Kontrolerzy muszą potwierdzić zgodność tych parametrów ze zgłoszeniem. Musisz więc sprawdzić, czy wszystko jest jak być powinno.
• Jeśli dokonaliśmy zmian w instalacji, musimy o tym powiadomić operatora energetycznego w terminie 14 dni. Wszelkie niezgłoszone zmiany mogą być powodem nałożenia kary.
• Zgodnie z polską normą PN-IEC 60038 dopuszczalne odchylenie napięcia sieci od wzorcowego 230 V wynosi 10%. To znaczny, że maksymalne napięcie w lokalnej sieci elektrycznej nie może przekroczyć 253 V. Miejmy na uwadze, że żadna domowa instalacja OZE typu on-grid nie powinna powodować wzrostu tej wartości ponad ustalony limit.

Stara sieć energetyczna i źle ustawiona fotowoltaika

Prawidłowo ustawiony falownik na napięcie znamionowe 230 V powinien się wyłączyć, jeśli napięcie w sieci przekroczy 253 V przez dłuższą chwilę. To zabezpiecza sieć przed uszkodzeniami. Dlaczego jednak wyprodukowany prąd bywa nieefektywnie odbierany, przez co niektórzy próbują się ratować podnoszeniem parametrów pracy urządzeń? Ten problem ma dwa źródła – jednym z nich jest wielki boom na instalacje fotowoltaiczne, głównie dzięki programowi dofinansowań „Mój prąd”.

W krótkim czasie pojawiło się kilkanaście tysięcy nowych instalacji fotowoltaicznych a łączna krajowa moc z tego źródła energii wzrosła do niemal 4 GW w 2020 roku. To zysk o 259% względem 2019 roku (źródło). Za tym rozwojem OZE niestety nie nadąża nasza sieć energetyczna, która na wielu odcinkach technologicznie tkwi jeszcze w czasach PRL-u. I to jest drugie źródło problemu.

Rewolucja OZE a stan polskiej sieci, to dwie różne rzeczy. Źródło: Alexandru Boicu / Unsplash

Stare transformatory, stacje GPZ, przewody napowietrzne o zbyt małym przekroju – to wszystko powoduje, że sieć jest nieprzystosowana do przesyłania takich ilości prądu w drugą stronę. Wysokie straty napięcia podczas przesyłania energii z elektrowni mogą być kompensowane podniesieniem bazowego napięcia na wyjściu. Jednak w ten sposób nie mogą postąpić prosumenci, którzy produkują swoją energię, ponieważ sieć końcowa nn (niskiego napięcia) podlega normie napięcia.

Dlatego często energia z fotowoltaiki nie jest efektywnie przesyłana z powrotem do elektrowni, głównie ze względu na wiek i parametry sieci. Bywa też tak, że w porze największej wydajności słońca nie ma tak dużego zapotrzebowania na energię, gdyż większość z nas jest wtedy w pracy, nie korzysta z urządzeń grzewczych w domu. W tym czasie sieć energetyczna zwyczajnie nie potrzebuje takich ilości prądu z fotowoltaiki, jaką próbują jej dostarczyć tysiące instalacji.

Fotowoltaika to sposób na zasilanie także w niedostępnych miejscach. Źródło: Alex Bierwagen / Unsplash

Od pewnego czasu poleca się odchodzenie od zwyczajowego sposobu instalowania paneli skierowanych idealnie na południe. Można znacznie poprawić zgranie pracy fotowoltaiki z zapotrzebowaniem sieci kierując panele w kierunku południowo-zachodnim, lub południowo-wschodnim. Pomaga też ustawienie automatyki domowej, np. na podgrzewanie wody w bojlerach na czas tzw. piku energetycznego.

Oczywiście najlepszym rozwiązaniem jest instalacja z magazynem energii (np. akumulatory litowo-jonowe), ale jest ona znacznie droższa i nie ma zbyt wielu chętnych. Bateria i specjalny inwerter hybrydowy mogą podwyższyć koszt instalacji nawet o kilkadziesiąt złotych. Sposobów jest wiele, nie warto iść po linii najniższego oporu i majstrować przy napięciu. Może nam się to nie opłacić.

Arkadiusz Strzała

Arkadiusz Strzała

Swoją przygodę z pisaniem zaczynał od własnego bloga i jednego z wczesnych forum (stworzonego jeszcze w technologii WAP). Z wykształcenia jest elektrotechnikiem, posiada zamiłowanie do technologii, konstruowania różnych rzeczy i rzecz jasna – grania w gry komputerowe. Obecnie na GOL-u jest newsmanem i autorem publicystyki, a współpracę z serwisem rozpoczął w kwietniu 2020 roku. Specjalizuje się w tekstach o energetyce i kosmosie. Nie stroni jednak od tematów luźniejszych lub z innych dziedzin. Uwielbia oglądać filmy science fiction i motoryzacyjne vlogi na YouTube. Gry uruchamia głównie na komputerze PC, aczkolwiek posiada krótki staż konsolowy. Preferuje strategie czasu rzeczywistego, FPS-y i wszelkie symulatory.