Masz procesor Intela z wadliwej 13. i 14. generacji? Ten poradnik powie Ci jak sprawdzić, czy nie jest on uszkodzony

Prawdopodobnie słyszeliście już o problemach ze stabilnością i degradacją układów z serii Raptor Lake 13. lub 14. generacji. Liczne doniesienia od użytkowników i streamerów wskazują na to, że niestabilność tych procesorów może powodować poważne błędy - zwłaszcza podczas intensywnych zadań obliczeniowych jak kompilacja shaderów w grach korzystających z Unreal Engine 5. Na szczęście Internet nie śpi i dla tych, którzy mają problem ze stabilnością swoich układów, dostępna jest pomoc – oto przewodnik po tym, jak sprawdzić, czy wasz procesor nie uległ przedwczesnej degradacji.

Jak zaznacza Youtuber JayzTwoCents, każdy procesor z czasem ulega degradacji – to naturalny i nieunikniony proces, którego szybkość zależy od tego, jak korzystamy z komputera. Niestety jednak problemy z mikrokodem, będące głównym źródłem udręki posiadaczy układów z serii Raptor Lake, mogą znacznie przyspieszyć uszkadzanie się procesora.

W pierwszej kolejności należy zaktualizować BIOS aby upewnić się, że wszystkie funkcje związane z regulacją napięcia i temperatury działają właściwie. Następny krok to wyłączenie XMP (Extreme Memory Profile), by przywrócić pamięć RAM do standardowych ustawień i pomóc zapewnić stabilność systemu. Jeśli mamy zainstalowane wszystkie cztery sloty pamięci RAM, należy wyjąć dwa z nich. Pozostałe dwa moduły można pozostawić. To pomoże uprościć konfigurację i zminimalizować potencjalne źródła problemów.

Intel Burn Test

Nastęnie przystępujemy do wykonania Intel Burn Test. Domyślne ustawienia to 10 cykli z poziomem stresu Standard. Można pozostawić te ustawienia bez zmian lub dostosować je do własnych potrzeb. Podczas testu program wyświetli dane dotyczące obciążenia CPU takie jak temperatura rdzeni i ilość obliczeń.

Test można ustawić na dowolną liczbę cykli, ale zaleca się przeprowadzenie co najmniej 100, aby uzyskać wiarygodne wyniki. Można go przerwać wcześniej, jeśli nie mamy zbyt dużo czasu - 20 cykli może być wystarczające do wstępnej oceny. W przypadku awarii CPU lub niestabilności, ogień na ekranie przestanie się poruszać lub zniknie.

Po zakończeniu testu wielowątkowego można przeprowadzić test na jednym rdzeniu, aby sprawdzić reakcję CPU na obciążenie jednostkowe. Próba pojedynczego rdzenia może trwać dłużej. Monitorujmy stabilność i temperatury przez cały czas trwania testu. Jeśli nie wykazuje problemów i temperatura jest w bezpiecznym zakresie, można uznać CPU za stabilne. Jeśli jednak pojawiają się takie problemy, mogą być konieczne dalsze kroki diagnostyczne.

Cinebench R15

Aby rozpocząć test Cinebench R15, należy wybrać ustawienia Advanced Benchmark i opcje opcję Multi-Core oraz Single-Core. Uruchamiamy test wielordzeniowy i pozwalamy mu działać przez kilka cykli. Obserwujemy temperatury i stabilność systemu. Cinebench R15 nie ma wbudowanego zegara, więc musismy kontrolować czas ręcznie. Następnie przeprowadzamy próby dla jednego rdzenia, co może zająć więcej czasu. Rekomenduje się wykonanie testu przynajmniej 10 razy.

Przez cały czas obserwujemy temperatury rdzeni. Jeśli temperatura przekracza 70°C podczas testów, oznacza to duże obciążenie. Zwracamy też uwagę na ewentualne błędy. Jeśli pojawią się komunikaty o bugach, a program nie zawiesza systemu, jest to „soft crash”. Jeśli system się zawiesza, może to wskazywać na problem z CPU lub innym komponentem. Sprawdzamy też, czy napięcia są zgodne z normą dla standardowych prędkości CPU. Używamy narzędzia do monitorowania sprzętu, aby upewnić się, że napięcia są prawidłowe.

OCCT

Można też skorzystać z narzędzia OCCT. Aby to zrobić, należy wybrać CPU jako obciążenie testowe (nie wybieramy CPU + RAM, Linpack, Memory, 3D, czy VRAM). Ustawiamy tryb na Variable dla zmiennego obciążenia CPU. Konfigurujemy test: wybieramy Auto dla AVX, AVX2, lub AVX512. Ustawiamy czas testu na 10 minut (można przedłużyć do 30 minut, jeśli mamy więcej czasu). Pozwalamy mu działać przez co najmniej 10 minut i monitorujemy w trakcie wszelkie błędy. Jeśli testy są zakończone bez błędów, można uznać CPU za stabilne. W przeciwnym razie, sprawdzamy napięcia i inne komponenty, aby zidentyfikować potencjalne problemy.

Heaven Benchmark 4.0

Kolejnym narzędziem, z którego można skorzystać, jest Heaven Benchmark 4.0. Aby zacząć, ustawiamy opcje na Tessellation: Extreme Quality oraz System Resolution. By system osiągnął pełne obciążenie i stabilność, test musi potrwać dłuższy czas. W międzyczasie monitorujemy temperatury, napięcia i prędkości rdzeni CPU za pomocą narzędzia Hardware Info. Obserwujemy, czy GPU oraz CPU osiągają wysokie obciążenie. Jeśli wystąpią błędy (czarny ekran, błędy powrotu do pulpitu, błędy na ekranie, lub niebieski ekran) oznacza to, że występują problemy ze stabilnością.

Sterowniki Nvidia

Stabilność można też sprawdzić podczas samej instalacji sterowników. Po prostu pobieramy najnowszy pakiet sterowników i wgrywamy go. Jeśli podczas niej wystąpią błędy (komunikaty o błędach, niebieski ekran, lub inne problemy) może to wskazywać na degradację CPU.

Degradacja CPU jest nieuchronna, ale niepowodzenia w testach mogą wskazywać na jej przyspieszenie. Oczywiście w przypadku skutków usterki mikrokodu, która jest przyczyną problemów z serią Raptor Lake nie będziemy w stanie do końca zapanować nad wszystkimi najbardziej kluczowymi aspektami pracy komputera, ale można próbować je do pewnego stopnia zminimalizować np. poprzez dbanie o czystość komputera. Mimo wszystko rozpracowanie tego problemu leży po stronie Intel.