Jak dobrać pamięć RAM do komputera stacjonarnego? Jedyny poradnik, jakiego potrzebujesz

Decydując się na budowę komputera, większość użytkowników skupia się na najważniejszych i jednocześnie najdroższych podzespołach takich jak karta graficzna czy procesor. Jednak podczas składania PC warto poświęcić trochę czasu na inne elementy na przykład pamięć RAM. W końcu to dzięki niej możemy szybciej uruchamiać gry oraz pracować na kilku programach jednocześnie. Czym więc kierować się przy zakupie pamięci RAM? Na to pytanie postaram się odpowiedzieć Wam w tym poradniku.

Kompatybilność

Najważniejszą kwestią jaką należy brać pod uwagę przy wyborze pamięci jest kompatybilność z pozostałymi podzespołami. Aby dobrać odpowiedni RAM na początku warto zapoznać się z parametrami wybranej do budowy płyty głównej. W większości przypadków podstawowe informacje o obsługiwanych pamięciach można zazwyczaj znaleźć w opisie produktu na stronie sklepu. W większości przypadków wystarcza to do zakupu odpowiednich kości. Jeśli jednak chcecie mieć całkowitą pewność, że RAM będzie dobrze współpracował z wybranym przez Was procesorem to warto wejść na stronę producenta płyty głównej.

Jako przykład niech posłuży nam B550 AORUS Elite V2 od firmy Gigabyte. Po wyszukaniu wspomnianej płyty głównej na stronie firmy powinna ukazać nam się zakładka „wsparcie techniczne”, gdzie znaleźć można listy obsługiwanych pamięci w zależności od ich producenta, taktowania, pojemności oraz zestawu.

Przykładowa lista obsługiwanych pamięci, która zawiera również informacje o opóźnieniach, napięciu oraz zestawach.Źródło: Gigabyte.

Dokładne sprawdzenie obsługiwanych pamięci jest szczególnie istotne w przypadku składania komputera ze starszymi podzespołami na przykład Ryzenami pierwszej oraz drugiej generacji. Miały one często problemy ze współpracą z pamięcią RAM od określonych producentów, co mogło się skończyć pracą z niższą częstotliwością, a w niektórych przypadkach nawet problemami z uruchomieniem komputera.

Modele pamięci

Podczas sprawdzania opisu płyty głównej warto też zwrócić uwagę jakie pamięci ona wspiera. Obecnie na rynku dostępnych jest kilka rodzajów oznaczonych jako DDR5, DDR4, DDR3 i tak dalej. Określają one kolejne standardy pamięci najczęściej DIMM. Zwykle procesory pracują z jednym rodzajem pamięci, co ogranicza wybór. Choć zdarzają się wyjątki. Przykładem tego mogą być procesory Intela 12. i 13. generacji. Umożliwiają one na korzystanie zarówno z pamięci DDR4 jak i DDR5. Które więc wybrać w takim przypadku? Największe znaczenie będzie miał budżet. Płyty główne wpierające DDR5, jak i same moduły są zazwyczaj droższe. Więc może się czasem okazać, że dużo lepiej będzie zainwestować w trochę wolniejszy RAM a kupić na przykład mocniejszą kartę graficzną.

Różnice pomiędzy modułami

Czym jednak tak właściwie różnią się poszczególne modele? W dużym uproszczeniu taktowaniem oraz opóźnieniami. Kolejne generacje pamięci są zazwyczaj szybsze. Osiągane jest to jednak kosztem wyższych opóźnień. Dlatego zwykle po wprowadzeniu nowego standardu nie oferuje on zawrotnej poprawy wydajności. Dopiero z czasem na rynku pojawiają się kości, które są w stanie zaoferować lepsze wyniki uzasadniające wyższą cenę. Dobrze to widać, porównując kości DDR4 i DDR5. Pierwsze z nich są obecnie najpopularniejsze i korzysta z nich większość graczy, gdyż oferują kompromis pomiędzy szybkością, a opóźnieniami.

Kości DDR5 pojawiły się na rynku dopiero dwa lata temu i nie podbiły komputerów gamingowych z marszu. Przyczyną tego była wysoka cena samych modułów, jak i płyt głównych, które je obsługiwały. Poza tym nie oferowały one niesamowitej poprawy wydajności względem DDR4, ze względu na wysokie opóźnienia. Obecnie jednak dzięki zmniejszeniu ceny i poprawieniu osiągów moduły DDR5 są chętniej wybierane, ale wciąż to DDR4 dominują na rynku.

Taktowania

Składając komputer przeznaczony do gier, oparty o pamięci DDR4 warto szukać modułów o taktowaniu powyżej 3200 MHz. W przypadku modułów DDR5 należy brać pod uwagę kości o taktowaniu co najmniej 6000 MHz. W przypadku starszych modeli kości najlepiej wybierać jak najszybsze pamięci. Wynika to z faktu, że obecnie są one przestarzałe i można je kupić za naprawdę niską cenę.

Pamięci CAMM2

Niedawno na rynku pojawił się konkurencja dla pamięci DIMM w postaci CAMM2 (Compression Attached Memory Module). Układy te początkowo stworzono z myślą o urządzeniach mobilnych, gdyż są po prostu mniejsze. Niedawno jednak producenci ogłosili, że powstaną także modele przeznaczone dla komputerów osobistych. Choć sama pamięć opiera się na technologii DDR5, to niestety wymaga całkiem innego złącza. W przyszłości należy zwracać uwagę, do jakich pamięci została dostosowana wybrana przez Was płyta główna.

Single, dual czy quad channel?

Kiedy już wybierzemy model o odpowiednim taktowaniu, przychodzi pora na wybór zestawu. Producenci zazwyczaj oferują jedną, dwie lub cztery kości pamięci. W tym przypadku wybór jest dość prosty. W większości przypadków warto zainwestować w dwie kości RAM-u. Dzięki temu będziecie mogli korzystać z technologii dual channel, która znacznie zwiększa przepustowość pamięci.

Oczywiście można zapytać, czemu zatem nie korzystać z czterech lub więcej modułów? Odpowiedź jest bardzo prosta – zastosowanie więcej niż dwóch kości przynosi znacznie mniejszy wzrost wydajności. Dodatkowo zakup czterech modułów, zazwyczaj wiąże się z wyższymi kosztami i może utrudniać późniejszy upgrade komputera, jeśli chcielibyście zwiększyć ilość pamięci RAM.

Co warto zaznaczyć, większość konsumenckich płyt głównych nie wspiera technologii quad channel. Jest ona stosowana standardowo w stacjach roboczych wyposażonych w procesory takie jak Ryzen Threadripper. W związku z tym, nawet jeśli zamontujecie w swoich komputerach cztery kości, to będą one nadal pracować w dual channel.

A co w przypadku, jeśli chcemy zainstalować trzy kości pamięci? Tutaj zdania są podzielone, jednak w większości przypadków odradza się korzystanie z takiego zestawu. Zależnie od wybranych podzespołów może się okazać, że pamięć pracuje w trybie elastycznym lub wszystkie kości działają w single channel. Jest jednak pewien wyjątek, gdyż dawniej firma Intel posiadała w swojej ofercie platformy wpierające technologię triple channel. Obecnie ta technika nie jest powszechnie stosowana.

Pamiętajcie, aby zawsze przed instalacją pamięci sprawdzić instrukcję, gdyż zawiera ona informacje, które gniazda są sparowane. Montujące je w nieodpowiednich slotach utracicie wszystkie korzyści płynące z dual channel. Poza tym może ona zawierać również inne ważne informacje. Dobrym tego przykładem jest instrukcja od wymienionej w przykładzie płyty Z590 Plus w której producent zaleca instalowanie pierwszej kości w slocie DiMMA2.

Poniżej możecie zobaczyć przykładowy montaż pamięci RAM na płycie od MSI.

Przykład montażu pamięci na płycie MSI Z590 PLUS. Źródło: MSI.

Ile pamięci?

Ostatnią kwestią jaką musimy poruszyć jest to, ile w ogóle pamięci będzie trzeba zakupić. I niestety nie jest łatwo określić, ile dokładnie możecie potrzebować, gdyż to zależy od tego jakie jest przeznaczenie składanego PC-ta, z jakich programów będziecie korzystać lub w jakie gry planuje grać. Możemy jednak w dużym uproszczeniu podzielić komputery na 3 kategorie:

• Do przeglądania Internetu oraz oglądania filmów – jeśli chcecie złożyć komputer do codziennego użytku nie warto inwestować w zbyt wiele pamięci. Optymalnym rozwiązaniem może być 8 GB. Choć biorąc pod uwagę obecne ceny modułów może się okazać, że dużo bardziej opłaci się od razu zainwestować w 16 GB.
• Do gier – decydując się na montaż komputera gamingowego trzeba się liczyć z zakupem większej ilości RAM-u. Zazwyczaj gracze inwestują w 16 GB. Powinno to wystarczyć do płynnego uruchomienia większości obecnych na rynku tytułów. Jeśli jednak macie większy budżet i chcecie w trakcie gry robić coś dodatkowego, na przykład stremować to warto wyposażyć się w 32 GB.
• Do pracy kreatywnej – jeśli planujecie złożyć komputer, który ma być przykładowo wykorzystywany do montażu czy obróbki zdjęć, rozsądny wyborem będzie zakup co najmniej 32 GB. Programy do obróbki video oraz tworzenia grafik i animacji szczególnie w wysokiej rozdzielczości mają bardzo duże zapotrzebowanie na pamięć RAM.

Wyjątek od reguły

Istnieje jednak pewien wyjątek od tej reguły. W sytuacji, kiedy chcecie zbudować komputer do gier, jednak bez dedykowanej karty graficznej najlepiej jest zakupić minimum 16 GB RAM-u. Wynika to z działania układu graficznego, który jest zintegrowany z procesorem, a więc współdzieli z nim pamięć. W większości przypadków istnieje możliwość ustawienia, ile pamięci chcemy przeznaczyć dla układu graficznego. Więc przykładowo posiadając 16 GB RAM-u możemy zdecydować, aby każdy z czipów miał dostęp do 8 GB.

Wymiary

Powyżej znajdują się informacje, które powinny Wam wystarczyć do wybrania odpowiedniej pamięci do montowanego komputera. Warto omówić jeszcze jedno zagadnienie – wymiary pamięci. Zwykle montując komputer z płytą w standardowym rozmiarze ATX, nie trzeba zwracać uwagi na wielkość kości RAM-u. Jeśli jednak zdecyduje się skorzystać z mniejszego formatu na przykład mATX lub mITX, może się okazać, że sloty na pamięć znajdują się bardzo blisko procesora i blokują możliwość instalacji masywniejszych zestawów chłodzenia. Dotyczy to w szczególności modułów, posiadających radiatory, które często wystają ponad kości pamięci. Poniżej możecie zobaczyć, jak może skończyć się próba montażu chłodzenia na siłę.

Przykład blokowania chłodzenia przez pamięć RAM. Źródło: Tom’s Hardware.

W większości przypadków istnieje możliwość podniesienia wentylatora, tak aby nie zahaczał o kości pamięci. Czasem też można rozważyć możliwość montażu chłodzenia w innym kierunku lub przepięcia wentylatorów. Aby uniknąć kłopotów z montażem warto upewnić się, że wybrane przez was kości i chłodzenie będą miały odpowiedni rozmiar.

Czy można łączyć pamięci?

Na koniec wspomnę jeszcze o jednej kwestii, która może Was zainteresować, szczególnie jeśli zastanawiacie się nad rozbudową RAM-u. Czy można parować różne modele pamięci? Otóż tak, jest to możliwe. Jednak w większości przypadków nie zaleca się tego robić. Zazwyczaj nawet jeśli posiadają takie samo taktowania, to jednak mają różne poziomy opóźnienia. W związku z tym po ich podłączeniu, może się okazać, że pracują z o wiele niższym zegarem niż powinny. Podobnie wygląda sytuacja w przypadku podłączania pamięci o różnej pojemności.

Kamil Cuber

Kamil Cuber

Z GRYOnline.pl związał się w 2022 roku, jest autorem tekstów o tematyce sprzętowej. Swoją przygodę z pisaniem rozpoczynał jeszcze w gimnazjum, biorąc udział w konkursach organizowanych przez producentów z branży elektronicznej. Następnie przy okazji zakupu nowego komputera zainteresował się sprzętem, stopniowo coraz lepiej poznając rynek komputerowy. Zagorzały fan komputerów i gier single-player, choć nie odrzuci też zaproszenia do gry w szachy oraz Foxhole’a.